Zes

'Je kunt niet altijd zes gooien', zei mijn moeder op haar sterfbed. Een gevleugelde uitspraak waarmee ze elke tegenslag, klein of groot, pareerde. Het was de laatste keer dat ze het zei. Vandaag 6 jaar geleden.

Mijn moeder had graag de regie. Toen zij op vrijdag 13 november 2014 de mededeling kreeg dat er weinig te doen was aan haar uitgezaaide kanker, was ze krachtig. De levensverlengende opties wees ze van de hand. Ze werd niet meer beter en wilde haar laatste maanden niet nog zieker door deze opties doorbrengen. Dus gingen we naar huis.

We leefden door. Niet alsof er niets gebeurd was, maar in de wetenschap dat het einde naderde. Op een avond belde mijn vader op. Mijn moeder had hoge koorts. Ik kwam om het bed te verschonen en om te constateren dat het zo niet ging. En dus gingen we naar het ziekenhuis. Na een kleine twee weken kwam ze weer thuis, vrij van koorts, maar zieker dan ervoor.

Er kwam een bed in de woonkamer. Voor het raam, zodat ze over de straat uit kon kijken en er ook gezellig bij kon zitten. Ik nam mijn laptop mee om daar aan de keukentafel te werken. En tussen haar slaapjes door maakten we plannen. Over de uitvaart, over de adreslijst, over de kaart, over haar kleding. Over het moment zelf spraken we nog niet. Over gevoel praten deed mijn moeder sowieso liever niet.

We kozen een foto voor de kaart, ik maakte de adreslijst digitaal. Ik bedacht een tekst en liet die goedkeuren. We zochten de muziek uit. De praktische organisatie leidde ons af van wat komen ging. Al kwam dat onvermijdelijk. Ze wist precies wat ze wilde en liet de organisatie over aan mij, maar hield de regie. Delegeren vanuit haar bed kon ze als de beste.

Er kwamen medicijnen. Ze sliep meer en lief kwam elke avond koken. Er kwam hulp in huis, want zelfs schoonmaken was voor haar - als poetsgraag type - niet meer mogelijk. We ploeterden verder. Er werd hardop gelachen en in stilte gehuild.

Begin februari was het op. De pijn werd te hevig. De medicatie moest omhoog. En dat wilde mijn moeder niet. Want de regie, die had ze zelf. Met de huisarts en een scan-arts was de euthanasie al vastgelegd. Ze kon zelf aan de knoppen zitten. En dat deed ze. 

Er moest een geschikt moment bepaald worden. Ze hield met alles rekening. De verjaardagen van de kleinkinderen, de verjaardag van haar enige schoondochter. Eigenlijk kwam februari om die redenen slecht uit. Tot ik haar liet weten dat het áltijd slecht uit zou komen. Dat we ons evengoed wel zouden redden. En dat ze voor zichzelf moest kiezen. Ongeacht de datum.

Het werd maandag 9 februari 2015. Die avond aten we haar favoriete maaltje. Deden we nog een laatste keer koffie met het gezin. En niet veel later klonk de doordringende bel. De huisarts. Zelden heb ik een moment zo graag uit willen stellen als toen. Maar mijn moeder was resoluut. Doorzetten nu. Ze gaf me een bemoedigende knipoog. Je kan het, zei ze daarmee.

Dus we hielden ons sterk. Deden wat zij van ons vroeg. Namen afscheid. Stonden om haar heen op het moment dat ze het eeuwige leven verkoos. Het is raar zoals zoiets gaat. En ik weet ook niet of ik daarvoor zou kiezen. Want je moet verdomd stevig in je schoenen staan om zo'n keiharde beslissing over je eigen leven te kunnen nemen. 

Het deed pijn, maar het was goed. Vooral omdat ze er zelf zo duidelijk voor had gekozen. Ze wilde zichzelf het échte ziek zijn besparen. Het afhankelijk worden van anderen. En ze wilde ons de zorg besparen die mogelijk nog maanden kon voortduren. 

'Je kunt niet altijd zes gooien', zei ze die avond weer. En hoewel ik dat weet, weet ik ook dat ik elke dag weer ga proberen om zes te gooien. Want voor je het weet is het veel te vroeg je beurt. Net zoals mijn wijze, moedige en lieve moeder is overkomen. Dag Mamaloe!